Açık Koroner Bypass Ameliyatı, kalp damarlarındaki akımı korumak için, yıllardır uygulanan “Altın Standart” niteliğinde bir cerrahi müdahaledir. Bu işlem, tıkanmış damarları, vücudun başka bir yerinden alınan damar ile köprü edilerek gerçekleştirilir ve kalpteki kan akışını normale çevirir.
Kalp-Damar hastalıkları, dünya genelinde yaygın ve komplikasyonları ciddi hayati risk oluşturabilecek bir hastalık grubudur. Koroner Bypass ameliyatı, hastalara kalıcı bir çözüm sunar ve hem yaşam beklentisini hem de yaşam kalitesini artıran bir işlemdir.
Ameliyat, göğsün kafesinin açılmasını ve genel anestezi altında yapılmasını gerektirir. Bu süreç, deneyimli bir cerrahi ekip tarafından titizlikle planlanması ve uygulanmasını ile, oldukça düşük bir risk ile gerçekleştirilebilir.
Açık Bypass Ameliyatında kalpteki tıkalı damarlar vücudun başka bir bölgesinden alınan damarlar ile köprü yapılması sağlanır. Neden adına “Açık” denildiği ise, kalbe nasıl ulaşıldığı ile alakalıdır. Yani kalbe direk iman tahtası (Sternum) denilen kemiğin komple açılması ile ulaşılıyor ise bu ameliyatın adı “Açık Koroner Bypass Ameliyatı” olur. Şayet küçük kesiler ile veya endoskopik olarak ulaşılıyor ise “Kapalı Koroner Bypass Ameliyatı” denilir. Bu ikinci konu yine başka bir yazımızda ele alınmıştır. (Bakınız : Link).
Kalbe kan taşıyan damarların daralması veya tıkanması, kalp krizi riskini artırır. Açık bypass, bu durumu önlemek için yapılan “Altın Standart” tedavi yöntemi olarak tanımlanır. Stent ile Bypass arasındaki fark bir başka yazımızda ele alınmıştır. (Bakınız : Link)
Açık Bypass Ameliyat sırasında göğüs kafesi açılır ve genellikle hastanın göğüs kafesi içindeki “Meme Arteri” dediğimiz damarı (Lef Anterior Descending Artery), bacağından toplardama (Vena saphena magna) veya kollarından alınan (Arteria Radialis) damarlar kullanılır. Böylelikle kan akımı tıkalı damarlarda yeniden sağlanır ve kalbin kasılma gücü artar.
Açık Koroner Bypass Ameliyatı’nın temel özellikleri şunlardır:
Bu ameliyat, genellikle ileri düzey kalp damar tıkanıklığı olan hastalar için önerilir.
Açık Koroner Bypass Ameliyatı, genellikle kalp damarlarının çoklu tıkanıklığı olgularında veya girişimsel tedavi yöntemine (Anjiyo ile açma yöntemi) uygun olamayacak derecede kompleks darlıklarda uygulanır.
Aşağıdaki durumlar Açık Bypass Ameliyatı için gerekli olabilir:
Karar, genellikle hasta sağlığının kapsamlı değerlendirilmesi sonrası verilir. Genellikle Kardiyolog ve Kalp Cerrahlarının düzenlediği ortak konseyde (Kalp Ekibi) karar verilir.
Açık Bypass Ameliyatı, genel anestezi altında yapılır ve göğüs kafesi tam ortasından, iman tahtası dediğimiz kemiğin tamamı kesilerek ve yaklaşık 25-30 cm lik bir kesi ile kalbe ulaşılır. Kalp ve Akciğer Makinası çıkan aort ve sağ kulakçık girişleri ile yerleştirilir. Bu makine Kalp ve Akciğerin durdurulması esnasında vücuttaki kirli kanın temizlenmesi (Oksijenlenmesi) işlevini yürütür. Kalp-Akciğer Makinası kullanım süresi ne kadar az olur ise hasta için o kadar az riskli bir ameliyat gerçekleştirilmiş olur. Daha sonra vücudun değişik bölgelerinden alınan damarlar ile (Göğüs kafesi içinden, Koldan veya bacaktan) tıkalı damarlar kan akımını sağlamak üzere köprü edilir. “Köprü Etmek” demek aslında damarı oldukça ince bir dikiş ile dikmekten ibarettir. Burada dikiş işleminin kalitesi, cerrahın el becerisi büyük rol oynar. Takılan bypassların uzun süre açık kalması, dikiş kalitesi ile doğru orantılıdır. Ancak, elbette hastaya bağlı faktörler de (ilaç kullanımı, yaşam tarzı, şeker hastalığı, kolesterol vb) büyük rol oynar. Zira, kalbin damarları nasıl tıkandı ise, bypasslar da hastanın kendi öz damarı olduğu için günün birinde tıkanabilmektedir.
Ameliyat genellikle birkaç saat sürer ve dikkatle uygulanması gerekir. Ceerahi işlem sırasında ekip içinde ciddi bir koordianasyon gerekmektedir. Herkes yüksek konsantrasyon ile çalışır. Genellikle bir hasta için yaklaşık 7 ila 9 kişi seferber olur.
Ameliyat sonrası, hasta yoğun bakım ünitesine alınır ve durumu yakından izlenir. Bu süreç, komplikasyonları önleme ve hızlı iyileşme için kritik bir önem taşır.
Açık kalp ameliyatı ve koroner bypass ameliyatı terimleri sıkça karıştırılır. Ancak bu iki prosedür arasında belirgin farklılıklar vardır. Anlamlarını bilmek, hangi ameliyatın hangi durumlarda uygulanacağını anlamak açısından önem taşır.
Örneğin Kalp Kapakçığı Ameliyatı da Açık Kalp Ameliyatı şeklinde yapılması mümkündür. Burada yukarıda da değinildiği gibi, kalbe ulaşma yöntemi, ameliyatın açık veya kapalı oluşunda önemli fark yaratır. Açık Koroner Bypass Ameliyatı = İman Tahtası kesilerek yapılan Bypass. Açık Kalp Ameliyatı = İman Tahtası kesilerek yapılan tüm Kalp Ameliyatları (Kapakçık, Kalp Deliği, Aort Ameliyatları vs) olarak tanımlanabilir.
Bir de Kalp Akciğer Makinası da aslında bir nevi köprü (Bypass) sağladığı için, bazı ekoller bu cihazın kullanıldığı ameliyatlara rutin olarak “bypass” adını koymaktadırlar. Bu terim “Kardiopulmoner Bypass” dan gelmektedir. Yani Kalp-Akciğer Makinasının sağlamış olduğu köprü, kalbi ve akciğeri içeren bir akım köprüsüdür.
Özetle farklar şunlardır:
Bu farklılıklar, hastanın durumuna göre cerrahların önerdiği ameliyat tipini belirler. Doktorun Ameliyat tipini kendisi belirlemesi, hastanın belli bir ameliyat türünde diretmemesi çok önemlidir.
Açık Bypass Ameliyatı öncesinde uygun bir hazırlık süreci yaşamsal önem taşır. Hazırlık süreci, ameliyatın başarısını doğrudan etkileyen adımları kapsar. Hastalar, doktorlarıyla kapsamlı bir görüşme yaparak sürece başlar.
Doktorlar, ameliyattan önce hastanın genel sağlık durumunu değerlendirir. Bu değerlendirme, kapsamlı kan testleri, Akciğer filmleri, Akciğer fonksiyon testleri, gerektiğinde Bilgisayarlı Tomografi ve kalp fonksiyon testleri gerektirir.
Ameliyat öncesi hazırlıklar şunları içerir:
Bu adımlar, hastaların ameliyat sırasındaki risklerini en aza indirger ve iyileşme sürecini hızlandırır. Başarılı bir ameliyat süreci, iyi bir ön hazırlıkla başlar.
Açık Bypass Ameliyatı sonrası iyileşme süreci dikkat ve sabır gerektirir. Ameliyattan sonra genellikle hastanede 4 ila 6 gün kalınır. Bu süre zarfında doktorlar, hastanın durumunu yakından izler. Kalp atışları bir Telemetri Sistemi sayesinde Doktor ve Hemşire tarafından gözlenir. Sık sık vital parametre takibi yapılır. Ameliyatta takılan drenler 2-3 gün sonrasında kadar herhangi bir sorun kalmamış ise çıkarılır. Yara pansumanları yapılır, genellikle yara kuru tutulmaya çalışılır. Diyabetli hastalarda yara iyileşmesi ve bakımı ayrı bir önem taşır.
Evde bakım ve düzenli doktor kontrolleri, iyileşme sürecinin önemli bir parçasıdır. Fiziksel aktiviteler ve mobilizasyon kademeli olarak artırılır. Kalp rehabilitasyon programları, hastaların eski yaşantısına güvenle dönmesine yardımcı olabilir.
Ameliyat sonrası bakım için şunlar önerilir:
Her hastanın iyileşme süresi farklı olabilir. Sabırlı olmak ve doktor tavsiyelerine uymak sürecihızlandırabilir.
Açık Bypass Ameliyatı, önemli hayat kurtarıcı prosedürlerden biridir. Ancak, her cerrahi işlemde olduğu gibi bazı riskler taşır. Ameliyat sırasında ve sonrasında bazı komplikasyonlarla karşılaşılabilir.
Enfeksiyon ve kanama, açık kalp ameliyatından sonra karşılaşılabilecek en sık komplikasyonlar olmakla birlikte %1 ila %6-7 arasında görülmektedir. Bu durumların erken fark edilmesi önemlidir. Daha nadir görülen ama en zorlu olanı ise nörolojik komplikasyonlar dediğimiz felç, koma, geçici inme gibi durumlardır. Bunlar %0,1 ila %2-3 arasında oluşabilmektedir.
Komplikasyonları önlemek ve riskleri minimumda tutmak için hastalar ve sağlık ekibi ile iyi bir iş birliği yapmalıdır. Her hasta için risk faktörlerideğişebilir. Sağlık uzmanları, riskleri azaltmak için sürekli kontrol yapar. Bu, komplikasyonların önlenmesinde önemli bir adımdır.
Kalp sağlığını korumak için sağlıklı alışkanlıklar geliştirmek önemlidir. Ameliyat sonrası bu alışkanlıkları uygulamak, kalp sağlığını iyileştirmeye yardımcı olur.
Dengeli beslenme ve düzenli egzersiz kalp hastalıklarını önlemede kritik rol oynar. Stres yönetimi de göz ardı edilmemelidir. Günlük yaşamda küçük değişiklikler büyük farklar yaratabilir.
İşte kalp sağlığınızı korumak için bazı öneriler:
Bu alışkanlıkları benimsemek, ameliyat sonrası kalbinizi güçlendirmede katkı sağlar. Düzenli doktor kontrolleriyle sağlığınızı izlemeyi unutmayın. Kalbinizi öncelik haline getirerek, daha sağlıklı bir yaşam sürdürebilirsiniz.
Açık Bypass Ameliyatı kalp sağlığı açısından yeni bir sayfa açabilir. Kalp damarlarının yenilenmesi ile kalbe düzgün kan akımı sağlanır ve kalp daha güçlü çalışmaya başlar. Bu ameliyat ile hastaların hem yaşam beklentisi hem de yaşam kalitesi artar.
Her ameliyat gibi bu da birtakım riskler taşısa da, çoğu hasta olumlu sonuçlar elde eder. Açık Koroner Bypass Ameliyatında ölüm riski %0,2 ila %3 arasında değişmektedir. Burada önemli kriter hastanın ameliyata girmeden önceki son durumu ve kalbin pompalama gücünün oranıdır. Açık Bypass Ameliyatı, hastalara geleceği kucaklama ve daha sağlıklı bir yaşama devam etme imkanı tanır. Sağlığınıza yatırım yaparak, daha güçlü bir kalbe sahip olabilirsiniz.
Ameliyat süresi, hastanın durumuna ve ameliyatın kapsamına göre değişiklik göstermektedir. Genellikle 2-4 saat arasında sürmektedir.
Hastanın durumuna bağlı olarak genellikle 3-7 gün arasında hastanede kalınması gerekmektedir. Doktorunuz taburcu olduktan sonraki süreç hakkında detaylı bilgi verecektir.
İyileşme süreci kişiden kişiye değişiklik göstermekle birlikte, genellikle 4-6 hafta içinde günlük aktivitelere dönüş mümkündür. Tam iyileşme ise 2-3 ay sürebilir.
Ameliyat öncesi detaylı bir muayene ve gerekli testler yapılır. Sigara ve alkol kullanımından en az 2 hafta önce uzak durulması önerilir. Doktorunuz size özel hazırlık talimatları verecektir.
İlk kontrol genellikle taburcu olduktan 1 hafta sonra yapılır. Sonrasında 1. ay, 3. ay ve 6. ayda kontroller devam eder. Doktorunuz size özel bir takip programı oluşturacaktır.
